De reuzenpanda, ook wel panda, pandabeer of bamboebeer (Ailuropoda melanoleuca) is een zoogdier dat behoort tot de beren (Ursidae).

De reuzenpanda is een van de bekendste dieren vanwege de iconische status als bedreigde diersoort. De panda wordt onder andere als logo gebruikt door het World Wide Fund for Nature. Door de opvallende lichaamstekening en de bolle vorm van hun gezicht in combinatie met de 'grote' zwarte ogen worden panda's beschouwd als aandoenlijk en aaibaar. De manier waarop de dieren eten, zittend op het achterwerk, doet enigszins menselijk aan. Daarnaast is de neiging tot spelen aanleiding voor de populariteit onder het grote publiek. Panda's zijn ondanks hun zachtaardige karakter niet ongevaarlijk voor de mens en kunnen zich als het moet fel verdedigen.

De panda komt voor in delen van Azië en leeft endemisch in China. Het is een bewoner van berggebieden op enige hoogte boven zeeniveau. De panda is een bedreigde diersoort omdat het verspreidingsgebied door toedoen van de mens steeds kleiner is geworden. Oorspronkelijk was het meer een bewoner van laaggelegen gebieden, maar door de ontginning als landbouwgrond zijn deze ongeschikt geworden als leefgebied. In het wild leven tussen de 1000 en 2000 panda's. Ze hebben een versnipperd verspreidingsgebied, wat betekent dat er ver uit elkaar gelegen populaties zijn.

Ondanks het feit dat de panda een roofdier is, heeft de panda zich gespecialiseerd in het eten van planten en leeft vrijwel uitsluitend van bamboe. Bamboe komt in grote aantallen voor in het leefgebied van de panda. Af en toe worden ook wel andere planten of kleine dieren gegeten. De panda wordt in verschillende dierentuinen gehouden, vaak met als doel om nageslacht te produceren. De panda staat echter bekend als niet erg gewillig als het de voortplanting in gevangenschap betreft.

Het woord "panda" is een verbastering van het Nepalese woord poonya, wat vrij vertaald 'bamboe-eter' betekent.^[2] De kleine panda of rode panda was al eerder bekend als een ongebruikelijk dier; een bamboe-etende beerachtige. De panda werd pas later wetenschappelijk beschreven en kreeg vanwege het aanmerkelijke grotere lichaam de naam 'reuzenpanda'.^[3] Tegenwoordig blijkt overigens dat de twee soorten niet direct verwant zijn.

De Chinezen noemen het dier 大熊猫 (da xiong mao), oftewel grote katbeer. De ogen van het dier lijken namelijk op die van een kat. Dit ter onderscheiding van de kleine panda (小熊猫, xiao xiong mao, kleine katbeer). Ook de naam beishung wordt wel gebruikt voor de panda, dit betekent 'witte beer'.^[4]

De panda heeft als wetenschappelijke naam Ailuropoda melanoleuca, deze naam betekent letterlijk vertaald 'zwart-witte katpotige'. De wetenschappelijke naam van de onderfamilie Ailuropodinae is een samentrekking van de woorden Ailuro - poda, met de uitgang inae, en kan vertaald worden als kat - potigen. De wetenschappelijke soortnaam melanoleuca betekent zwart met wit en slaat op de lichaamskleur. De soortnaam is een samentrekking van de Latijnse woorden melano, dat 'zwart' betekent, en leucos, dat 'wit' betekent.

Chinese schrijvers vermeldden het dier reeds drieduizend jaar geleden. De panda werd in het westen voor het eerst bekend in 1869 door de Franse missionaris Armand David (1826-1900). David kreeg een dierenhuid in handen van een Chinese boer die hij niet kon plaatsen.^[4] Hij noemde het dier Ursus melanoleucus ('beer die zwart en wit is').